Της σάλπιγγας του ο αντίλαλος δεν είχε σβήσει ακόμα.
Της Μικρασίας ξετρέχοντας τα πλάτη πέρα ως πέρα,
πότε αντηχούσε σα λυγμός και πότε σα φοβέρα!
Πάντοτε τις μέρες του Αύγουστου έρχεται στη σκέψη μου το ποίημα του Γ. Αθάνα, «Ο σαλπιγχτής». Τον Αύγουστο του 1921 οι Έλληνες εξορμούν για την τελική απελευθέρωση της Μικράς Ασίας. Ποταμοί αίματος, και σελίδες ηρωισμού φέρονται ως παράσημα σε αυτούς τους ημιθέους προγόνους μας. Προγόνους που δεν είναι μια μακρινή ιστορική ανάμνηση, ή μια φαντασιόπληκτη υπερβολική εξιστόρηση, αλλά που πολλοί από εμάς τους γνωρίσαμε, τους ακούγαμε να μας μιλούν για τόπους που σήμερα η μνήμη μας έχει κατατάξει στο σφαίρα του θρύλου, κάτι μεταφυσικό φαντάζει να τους περιβάλει τόσο στη ανάμνηση μας αλλά κυρίως στις ψυχές μας.
Ίσως αυτό να είναι και το πάθος, αν θέλετε αμάρτημα, όσων διαισθάνονται να συγκλονίζονται από τις σελίδες ιστορίας του Ελληνισμού. Είναι καταδικασμένοι να παλεύουν ανάμεσα σε δυο κόσμους, ανάμεσα στο υπερβατό και στο πραγματικό, στο μυθικό και στο ρεαλιστικό. Η ισορροπία ανάμεσα σε αυτούς τους δυο κόσμους είναι κάτι το οποίο λίγοι το επιδιώκουν, και ακόμη λιγότεροι το επιτυγχάνουν. Ας είναι, σε μια εποχή στυγνού ορθολογισμού είναι υπαρξιακή ανάγκη να αναζητούμε μια όαση υπερβατού, μια μεταφυσική ανάγκη το επιβάλει, μια άγνωστη ροπή κατευθύνει με αυτόν τον τρόπο τον άνθρωπο σε μυστική κοινωνία με τους προγόνους του.
Πόσο παράδοξο άραγε ακούγεται στην καταναλωτική εποχή, στο κόσμο της media democracy να υπάρχουν ακόμη κάποιοι, λίγοι ελάχιστοι, που θέλουν να μιλούν και να σκέφτονται για στιγμές σαν αυτή της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Δυστυχώς στη σύγχρονη νεοελλάδα, ακόμη και ο συγκλονισμός των ψυχών μας από τα μυστικά μηνύματα μας ιστορίας μας, έχει γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης ακόμη-ακόμη και ευκαιρία για πλουτισμό των επιτηδείων.
Στην Αλμυρά Έρημο, στο Εσκή Σεχίρ, στα πρόθυρα της Άγκυρας, και στη συνέχεια στη παραλία της Σμύρνης γράφτηκε ο τραγικός επίλογος του Νέου Ελληνισμού. Στα χώματα ακριβώς στα οποία γεννήθηκε, εκεί η άγνωστη ύφανση της Μοίρας τον έφερε να ταφή. Σημείο εκκίνησης του Νέου Ελληνισμού κατά τη γνώμη μας τοποθετείται η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, και δια μέσου όλης αυτής της ιστορικής περιόδου σε πορεία σταυροαναστάσιμη, με πτώσεις και ανατάσεις, με συντριβή αλλά και δόξα, η ύπαρξη του Νέου Ελληνισμού κορυφώνεται ως Επιλογος στη Μικρά Ασία, και τελικά γράφεται ως τραγωδία και συμφορά στο ίδιο ακριβώς μέρος. Εύλογα όμως θα αναρωτηθεί κανείς, αν τελικά η μικρασιατική καταστροφή είναι αποτυχία του λαού μας, της ηγεσίας, ή της ίδιας της εκστρατείας. Νομίζουμε πως είναι συνολικά μια
αποτυχία της ίδιας της ιστορίας. Μιας ιστορίας που ως αδέκαστος κριτής, έχει κατατάξει από τότε την Ελλάδα σε μια φρικτή θέση. Με μοναδική εξαίρεση τη στιγμή του 1940, και την ΕΟΚΑ, η Ελλάδα από το 1922 καταδικάστηκε να βρίσκεται στο περιθώριο της ιστορίας. Χάνοντας τον έναν πνεύμονα, την ανατολική πλευρά του Αιγαίου, ο Ελληνισμός μπορούμε να πούμε ότι υπέστη μια οντολογική μετάλλαξη. Συρρικνώθηκε σε ένα ένοχο αθηναϊκό κράτος, ο πολιτικός «ρεαλισμός», η «μικρή πλην τίμια» Ελλάδα, ήρθε να αντικαταστήσει σαν σκιάχτρο τον Ελληνισμό. Ο ενδοτισμός και χυδαιότητα της προδοσίας έκτοτε κυριάρχησαν στο κοινοβουλευτικό έκτρωμα του αθηναϊκού κράτους.
Η απώλεια της Ελληνικής Ανατολής θεωρούμε πως καταδίκασε ως σήμερα την έννοια του Ελληνισμού σε έναν απόλυτο μηδενισμό. Δεν είναι απλά αυτή καθ' εαυτή η απώλεια των εδαφών της Μικρασίας. Εδάφη χάνονται και κερδίζονται στο γύρισμα της ιστορίας. Ο μηδενισμός αυτός όμως θεμελιώθηκε στην καθιέρωση και παγίωση της νοοτροπίας του νεοραγιά που σήμερα όσο ποτέ είναι εμφανής στη πατρίδα μας. Μόνον μιζέρια, κακομοιριά και ηττοπάθεια συνοδεύει οτιδήποτε έχει να κάνει με την ανάμνηση της ιστορίας μας.
Δυστυχώς καταλήξαμε να είμαστε ένας λαός μνημοσύνων, να επικοινωνούμε με το παρελθόν μας όχι βιωματικά, όχι μέσω μιας λογικής και μεταφυσικής προσωπικής συνέχειας, αλλά μόνο με μνημόσυνα. Αυτό νομίζουμε δείχνει και την αλλαγή της προσωπικής σύστασης αυτού του λαού. Δεν θέλει να θυμάται αγωνιζόμενος, αλλά θρηνώντας. Προτιμά τον παθητικό ρόλο της μνήμης, τον ξεκούραστο, αυτόν που μπορεί να τον φέρει στα μέτρα του καθώς πολύ εύκολα μπορεί να θυμηθεί όσα και μόνον τον βολεύουν... Και έτσι ξέχασε την ενέργεια, την μάχη, τον αγώνα. Είναι ένας λαός που πορεύεται πλέον μέσα στην ιστορία χωρίς νόημα ύπαρξης, έχοντας χάσει την ενεργητικό βίωμα της ιστορικής του συνέχειας. Ταυτόχρονα όμως το σύγχρονο αυτό πάθος του Ελληνισμού αποτελεί ένα καθαρτήριο πυρ για όσους μπορούν να το βιώσουν, να το αισθανθούν στις ψυχές τους. Αυτοί που θα εξέλθουν μέσα από αυτό δεν έχουν άλλη επιλογή παρά την αποκατάσταση της έννοιας του Ελληνισμού, ζήτημα παγκόσμιας ηθικής τάξης.
Ευάγγελος Χ. Χανιώτης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου