1866 Το Ολοκαύτωμα του Αρκαδίου

«...Την Τρίτη το ξημέρωμα σ'τσ'οχτώ του Νοεμβρίου επρεμαζώχτηκε η Τουρκιά στ' Αρκάδι γύρου γύρου.Κι' η Τουρκιά ήτο πολύ ως είκοσι χιλιάδες Κι΄ απο μακριά φωνάζανε «προδώσετε Ραγιάδες» Κι' οι Χριστιανοί ντων είπανε: Καλώς ήρθατε Αγάδες. Σήμερο θ'ανταλλάξωμε αντρίστικα τσι μπάλες...»
Η Μονή Αρκαδίου εκεί που γράφτηκε μία από τις ενδοξότερες σελίδες της Ελληνικής ιστορίας ιδρύθηκε επί του Βυζαντινού Αυτοκράτορος Αρκαδίου, σε θέση στρατηγική, που συνδέει τις επαρχίες Ρεθύμνου, Μυλοποτάμου και Αμαρίου. Κρήτες επαναστάτες είχαν αρχίσει να συγκεντρώνονται στο Αρκάδι, από τις 3 Μαρτίου του 1866 για φθασουν τον Νοέμβριο να αριθμούν τους 259 πολεμιστές και 705 γυναικόπαιδα. Στις 24 Σεπτεμβρίου είχε αφιχθεί ο συνταγματάρχης του Ε.Σ. Π. Κορωναίος με λίγους εθελοντές και ανακηρύχθηκε αρχηγός. Ο Κορωναίος έκρινε ότι η τοποθεσία δεν ήταν κατάλληλη για άμυνα, όμως ο Ηγούμενος της Μονής Γαβριήλ δεν ήθελε να την εγκαταλείψει. Έτσι προχώρησε σε αμυντικές προπαρασκευές, εγκατέστησε ως φρούραρχο τον ανθυπολοχαγό Ι. Δημακόπουλο και μετέβη στις επαρχίες προς στρατολόγηση πολεμιστών. Ο τουρκικός Στρατός αποτελούμενος από 6000 πεζούς, 200 ιππείς, 1200 Αλβανούς και υποστηριζόμενος από τριάντα κανόνια, υπό τον Μουσταφά Ναϊλή Πασά εκστράτευσε εναντίων της Μονής. Παράλληλα ζήτησε από τον ηγούμενο Γαβριήλ, να παραδοθεί. Η απάντηση ήταν ηχώ μιας άλλης απάντησης που ταξίδευσε μέσα στον χρόνο (2346 χρόνια) για να ακουστεί αυτήν την φορά στην Κρήτη «...Αν θες Πασά τ' άρματά μας έλα να τα πάρεις...» Η επίθεση ξεκίνησε στις 8 Νοεμβρίου στις μάχες διακρίνονται οι Δημακόπουλος, Σπύρος Ολύμπιος, Κούβος, Δενιανάκης, Γαληνάκης. Την δευτερη όμως μέρα η εξωτερική γραμμή άμυνας διασπάται, σκοτώνεταί ο Ηγούμενος Γαβριήλ, και οι Τούρκοι εισέρχονται στον περίβολο της Μόνής. Με εξαντλημένα και βεβαίη την αιχμαλωσία και όλα τα συνακόλουθα, ο Κωνσταντίνος Γιαμπουδάκης από το χωριό Άδελε του Ρεθύμνου κλείνεται μαζί με άλλους πολεμιστές αλλά και γυναικόπαιδα στην πυριτιδαποθήκη. Η πυροδότηση των βαρελιών με το μπαρούτι προκάλεσε την καταστροφή της Μονής και τον θάνατο πολλών Ελλήνων αλλά και Τούρκων εισβολέων. Ο κρότος δε, ακούσθηκε μέχρι το Ηράκλειο. Από το Αρκάδι η λάμψη του ολοκαυτώματος και της θυσίας φώτισε, όλο τον Ελληνισμό και πρόσθεσε άλλο ένα παράδειγμα για να μας καθοδηγεί στην συνέχιση της ιστορικής μας πορείας.