 |
) Γιοάνι Σάντσες: η ήρεμη δύναμη της Κούβας. |
) Γιοάνι Σάντσες: πολεμώντας τον «σταλινισμό των κόνγκας» με ένα λάπτοπ. |
) Σκεπτική μπροστά στο λάπτοπ της. |
) Το βιβλίο της Σάντσες «Ελεύθερη Κούβα: ζώντας και γράφοντας στην Αβάνα». |
) Ο Φιντέλ Κάστρο αναγκάστηκε να απαντήσει στην Σάντσες. |
) Η Γιοάνι Σάντσες στο βήμα της Μπιενάλε της Αβάνας, φέτος τον Μάρτιο. |
) «Παρά την αντι-ιμπεριαλιστική ρητορεία, τα περισσότερα από αυτά που τρώμε λένε Made in USA». |
) Η Γιοάνι Σάντσες φωτογραφίζει τους χαφιέδες της Ασφάλειας. |
) Η θαρραλέα Σάντσες με πατερίτσες, μετά τον ξυλοδαρμό της από τις μυστικές υπηρεσίες. |
Συνδέσεις |
Πριν από δύο εβδομάδες οι μυστικές υπηρεσίες της Κούβας απήγαγαν και ξυλοκόπησαν την διάσημη μπλόγκερ Γιοάνι Σάντσες, που έχει κερδίσει διεθνή βραβεία για το μπλογκ της Generation Y (Zενερασιόν Ι), από όπου ασκεί κριτική στο καθεστώς του Κάστρο. Μιας και αυτή η ηρωίδα του Διαδικτύου είναι ελάχιστα γνωστή στην Ελλάδα, αποφασίσαμε να καταγράψουμε το χρονικό της αντίστασης της.
Η Γιοάνι Σάντσες γεννήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου του 1975. Ανήκει στην γενιά των παιδιών των ανθρώπων που έκαναν την Κουβανική Επανάσταση. Όπως οι περισσότεροι της γενιάς της, ξεκίνησε από μικρή θαυμάστρια του κομμουνισμού («Είμαι «πιονέρα» για τον Σοσιαλισμό. Όλοι θα γίνουμε σαν τον Τσε») για να απογοητευθεί από την πείνα που έπεσε στην πατρίδα της, όταν το 1989 κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, ο βασικός χρηματοδότης της Επανάστασης του Κάστρο. Σπούδασε Ισπανική Λογοτεχνία και η διδακτορική της διατριβή που είχε θέμα «Οι δικτατορίες στην Λογοτεχνία της Λατινικής Αμερικής» προκάλεσε σκάνδαλο. Έτσι η ακαδημαϊκή της καριέρα τελείωσε πριν καλά-καλά ξεκινήσει. Αηδιασμένη από το πνευματικό κατεστημένο της Κούβας, προτίμησε μια δουλειά σε έναν εκδοτικό οίκο που εξειδικευόταν στην παιδική λογοτεχνία.
Το 2004, μετά από δύο χρόνια μετανάστευσης στην Ελβετία με τον σύζυγο της δημοσιογράφο Ροναλντέιρο Εσκομπάλ και τον επτάχρονο γιο της, επιστρέφει στην Κούβα και ασχολείται με την πληροφοριακή. Τότε είναι που θα ιδρύσει το δικό της ψηφιακό περιοδικό, το «Κονσένσο» (Χωρίς Συναίνεση) που θα μετονομαστεί σε «Κοντόδος» (Όλοι μαζί). Το περιοδικό θα γίνει το βήμα για ελεύθερη έκφραση στην Κούβα, με σημαντικότερα κείμενα την «Ανοικτή επιστολή στον Πρόεδρο Ραούλ Κάστρο» του ιερέα Χοσέ Κονράντο τον Φεβρουάριο του 2009 και τις «Επτά ερωτήσεις» της ίδιας της Σάντσεζ προς τους προέδρους Ομπάμα και Κάστρο για την διευθέτηση των σχέσεων των δύο χωρών. Mόνο ο Ομπάμα απάντησε στις 19 Νοεμβρίου 2009, λίγες μέρες μετά τον ξυλοδαρμό της. Επίσης δημιουργεί το Desde Cuba (από την Κούβα), ένα ηλεκτρονικό περιοδικό και portal που συνδέεται με sites αντιφρονούντων διανοούμενων.
Τον Ιανουάριο του 2007, οι αρχές δεν της επέτρεψαν (μαζί με άλλους διαδηλωτές) την είσοδο στο «Ντημπέητ των διανοουμένων». Επρόκειτο για μια συζήτηση ανάμεσα σε συγγραφείς και διανοούμενους με θέμα την καταπιεστική πολιτιστική πολιτική της Κούβας, και όπου ο Υπουργός Πολιτισμού Ντεσιντέριο επαναλάμβανε συνεχώς ότι η διαφωνία σε μία χώρα υπό πολιορκία είναι προδοσία.
Όπως θα γράψει αργότερα, αυτό θα της άφηνε «πικρή γεύση στο στόμα» και «υπήρξε το τελικό πάτημα του κουμπιού» για να στήσει στις 9 Απριλίου 2007, το διάσημο μπλογκ της, Generation Y (Ζενερατιόν I = Γενιά Ύψιλον». Η ίδια έχει αποκαλέσει το μπλογκ της «προσωπικό εξορκισμό, ένα είδος θεραπείας στην οποία έγραψα η ίδια την συνταγή».
Με το Generacion Y, η 32χρονη αγωνίστρια με την ελαφίσια κορμοστασιά θα κέρδιζε την ελευθερία του λόγου που οι δημοσιογράφοι στον έντυπο Τύπο της Κούβας δεν έχουν. Ξεγελώντας τους υπαλλήλους των ιντερνέτ καφέ με την ευρωπαϊκή της κορμοστασιά, τα γερμανικά της και το αθώο βλέμμα της, έστελνε τα κείμενα της σε μια πόρτα διαδικτύου που είχε την βάση της στο Βερολίνο και από εκεί θα ανέβαιναν στην μπλογκόσφαιρα.
Σύντομα, ο ξένος τύπος θα την ανακάλυπτε. Η Wall Street Journal έγραψε ένα τεράστιο άρθρο με τίτλο «Κουβανική Επανάσταση: η Γιοάνι Σάντσεζ πολεμά τον τροπικό ολοκληρωτισμό», ενώ η ισπανική El Pais ήταν η πρώτη που της πήρε συνέντευξη.
Από την στιγμή που ξεκίνησε το μπλογκ της, πολλοί την θεωρούσαν την Ζαν ντ’ Αρκ του Διαδικτύου, ενώ άλλοι την θεωρούσαν πράκτορα της CIA και πεμπτοφαλαγγίτισσα του Τύπου. Η ίδια δήλωνε στην Wall Street Journal τον Δεκέμβριο του 2007: «Είναι αστείο αλλά ο μόνος τρόπος για να πεισθούν κάποιοι ότι είμαι ειλικρινής (αντιφρονούντας) είναι να με μπουζουριάσουν σε καμία φυλακή. Όμως δεν νομίζω ότι θέλω να τους παράσχω τέτοιου είδους αποδείξεις».
Όμως η Γιοάνα Σάντσες αρνείται να επαναλαμβάνει τα επιχειρήματα της Δύσης για την κυβέρνηση του Κάστρο. Αντίθετα, επικεντρώνεται στην περιγραφή της καθημερινής ζωής στην Κούβα με ένα διαφορετικό τρόπο που τραβάει το ενδιαφέρον ενός διεθνούς κοινού. Σε ένα από τα πρόσφατα κείμενα της έγραφε: «Με σόκαρε το γεγονός ότι στα ράφια οι ετικέτες των προϊόντων αποκαλύπτουν αυτό που κρύβει η αντι-ιμπεριαλιστική ρητορεία: μεγάλο μέρος από αυτά που τρώμε γράφουν Made in USA».
Ενώ λίγο πριν τον πρώτο λόγο του Ραούλ Κάστρο ως πρόεδρος της χώρας θα έγραφε: «Η χώρα δεν χρειάζεται ένα στρατηγό για πρόεδρο, ούτε ένα χαρισματικό ηγέτη ή ένα δεινό ρήτορα. Εκείνο που χρειάζεται είναι μια πραγματίστρια νοικοκυρά που θα πιστεύει στις ατομικές ελευθερίες και τις ελεύθερες εκλογές».
Το 2008 θα αποδεικνυόταν η χρονιά της Γιοάνι Σάντσες. Το Time θα την ανακήρυττε ανάμεσα στους 100 πιο σημαντικούς ανθρώπους της χρονιάς. Η ισπανική El Pais την βράβευσε με το βραβείο ψηφιακής δημοσιογραφίας «Ορτέγκα Υ Γκασσέτ» και η Deutsche Welle ανακήρυξε το Generacion Y ως το κορυφαίο μπλογκ της χρονιάς. Ενώ φέτος, το Time ανακήρυττε το μπλογκ της ως ένα από τα 25 κορυφαία της χρονιάς και τιμήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Κολούμπια με το Marie Moors Cabot Prize, το παλαιότερο βραβείο δημοσιογραφίας στον κόσμο για την προσπάθεια καλύτερης κατανόησης ανάμεσα στις δύο χώρες. Για καμιά από αυτές τις τελετές η Σάντσες δεν κατάφερε να πάρει βίζα!
Η αναγνώριση άρχισε να καταστεί την Σάντσες επικίνδυνη. Στις 26 Μαρτίου 2008, η Κουβανέζικη λογοκρισία μπλόκαρε την πρόσβαση στο Generation Y και τα υπόλοιπα μπλογκς του Desde Cuba από τα ίντερνετ καφέ της χώρας. Όμως αυτό μετέτρεψε την Γιοάνι Σάντσες σε σούπερ σταρ της ηλεκτρονικής αντίστασης ενάντια στον Κάστρο. Ενώ το πρόβλημα της πρόσβασης λύθηκε με το να στέλνει η ίδια σε φίλους τα κείμενα και να τα ανεβάζουν αυτοί στο διαδίκτυο μαζί με τις φωτογραφίες.
Τον Ιούνιο του 2008, ο ίδιος ο Φιντέλ Κάστρο στον πρόλογο του στην επανέκδοση των αναμνήσεων από την επίσκεψη του στην Βολιβία το 1993, θα χρησιμοποιούσε ένα μεγάλο απόσπασμα από το μπλογκ της Σάντσες. Χωρίς να αναφέρει το όνομα της, θα εκδήλωνε την βαθιά του απογοήτευση που μια νεαρή γυναίκα σκεφτόταν για την Κούβα με αυτό τον τρόπο.
Τον Ιανουάριο του 2009, το μπλογκ της είχε 14 εκατομμύρια επισκέψεις και τον ίδιο μήνα λάνσαρε το μπλογκ Voces Cubanes. Στις 28 Μαρτίου 2009, στην Μπιενάλε της Αβάνα, στην διάρκεια μιας art performance που έδινε το μικρόφωνο στους θεατές, η Γιοάνι Σάντσεζ ανέβηκε στο βήμα και μίλησε για την λογοκρισία στην Κούβα. Στο ένα λεπτό που είχε στην διάθεση της είπε: «Το Διαδίκτυο είναι μια ρωγμή στον κυβερνητικό έλεγχο. Έχει έρθει η ώρα να πηδήξουμε πάνω από τον τοίχο του ελέγχου».
Την επομένη, η οργανωτική επιτροπή θεώρησε το συμβάν «προβοκάτσια εναντίον της Κουβανικής Επανάστασης». Ενώ χωρίς να την ονομάσει, απεκάλεσε την Σάντσες «επαγγελματία αντιφρονούντα» και «ένα από τα άτομα στην υπηρεσία της αντικουβανικής προπαγάνδας». Η κυβέρνηση της απαγόρευσε την είσοδο σε φεστιβάλ και άλλες εκδηλώσεις, αλλά αυτή θα απαντούσε με ταξίδια σε όλη την χώρα για να διδάσκει στους κατοίκους πώς να στήνουν το δικό της μπλογκ και να εκφράζονται ελεύθερα.
Αυτό όμως που η ίδια φοβόταν, συνέβη τελικά στις 6 Νοεμβρίου 2009. Στον δρόμο για μια πορεία ενάντια στην βία, η Γιοάνι Σάντσεζ και άλλοι τρεις ακτιβιστές δέχθηκαν επίθεση από τις μυστικές υπηρεσίες της Κούβας. Τρεις αστυνομικοί με πολιτικά τους απήγαγαν και την έβαλαν με την βία σε ένα αμάξι. Όταν εκείνη τους ζήτησε τον λόγο, της απάντησαν ότι είναι «αντεπαναστάτρια» και θέλουν να της δώσουν ένα μάθημα. Στην συνέχεια την κτύπησαν στο πρόσωπο, στο σώμα και τις αρθρώσεις των δακτύλων. Τέλος την παρατήσανε μετά από μισή ώρα κοντά στο σπίτι της. Η ίδια θεώρησε την απαγωγή της γκανγκστερικού τύπου, αλλά δήλωσε: «Τίποτα δεν θα με κάνει να σταματήσω να γράφω».
Όμως η περιπέτεια της συνεχίσθηκε, μιας και στις 21 Νοεμβρίου 2009, «οργισμένο» πλήθος οπαδών της Κουβανικής Επανάστασης, ξυλοκόπησε τον άνδρα της δημοσιογράφο και μπλόγκερ Ρεϊνάλντο Εσκομπάρ, 62 ετών. Αυτή η μέθοδος θύμισε σε πολλούς τις χειρότερες μέρες του Καστρικού ολοκληρωτισμού, όταν το καθεστώς χρησιμοποιούσε πολίτες για να ξυλοκοπούν αντιφρονούντες.
Για μας όμως η Γιοάνι Σάντσες άρχισε μια επανάσταση χρησιμοποιώντας όχι όπλα, αλλά ηλεκτρονικούς υπολογιστές, και αυτή η Επανάσταση θα ρίξει αργά ή σύντομα την Καστρική κυβέρνηση
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο φύλλο της 21ης Νοεμβρίου 2009 της εφημερίδας Ελεύθερος Κόσμος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου