«Ο Δρόμος»: Μία βιβλική παραβολή για την Πίστη και την ανθρωπιά.
Το τοπίο δοκιμάζει την ηθική πατέρα και γιού.
Ένας πατέρας που θα έκανε σχεδόν τα πάντα για να προστατέψει τον γιο του.
Η Σαρλίζ Θερόν ως απεγνωσμένη μητέρα και σύζυγος στον «Δρόμο».
Η ανθρωπότητα έχει ξεπέσει στο επίπεδο του κανιβαλισμού.
«Το να περπατάς στον δρόμο με τον τελευταίο Θεό είναι κάτι επικίνδυνο».
«Δεν μπορείς να νοιάζεσαι πάντα για τους άλλους». «Κι όμως νοιάζομαι».
Ο Τζων Χίλκοατ επί το έργον.
Ρόμπερ Ντυβάλ, Βίγκο Μόρτενσεν, Σμιτ Μακ Φη και Τζων Χίλκοατ στην πρεμιέρα του Φεστιβάλ του Τορόντο.
Η Σαρλίζ Θερόν λάμπει στην πρεμιέρα του «Δρόμου».
Ένα φλας μπακ στις καλύτερες μέρες.
«Μπαμπά είμαστε ακόμα καλοί; Και θα είμαστε για πάντα;»
Το βιβλίο «Ο Δρόμος» κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ και έγινε Νο1 μπεστ-σέλλερ.
Συνδέσεις
* «The Road» από την 2929 Entertainment
Ένα από τα λογοτεχνικά αριστουργήματα του 21ου αιώνα, ο βραβευμένος με Πούλιτζερ «Δρόμος» του Κόρμαν Μακ Κάρθυ, μεταφέρεται στην οθόνη από τον Αυστραλό Τζων Χιλκόατ με τον Βίγκο Μόρτενσεν στον βασικό ρόλο και τους Ρόμπερτ Ντυβάλ και Σαρλίζ Θερόν σε μικρούς ρόλους. Πρόκειται για μια ιστορία επιβίωσης πατέρα και γιου, που προσπαθούν να διατηρήσουν την ανθρωπιά τους σε ένα άγριο κόσμο, μετά από μια μεγάλη καταστροφή που έδωσε τέλος στον πολιτισμό και τον πλανήτη.
O Μακ Κάρθυ είναι ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της «γοτθικής σχολής» του Αμερικάνικου Νότου (Ουίλλιαμ Φώκνερ, Φλάνερυ Ο’ Κόννερυ) του οποίου το «Καμιά Πατρίδα για τους Μελλοθάνατους» έχει μεταφερθεί στην οθόνη από τους αδελφούς Κοέν, μαζεύοντας Όσκαρ πριν από δύο χρόνια. Ο δε Τζων Χίλκοατ εμπνεύσθηκε την αριστουργηματική «Συμφωνία» (The Proposition) από το «Blood Meridien» του ΜακΚάρθυ.
Ο «Δρόμος» θεωρείται το βιβλίο που εκπροσωπεί καλύτερα την ταραγμένη δεκαετία μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Παρ’ όλο όμως που η ταινία τοποθετείται μετά την καταστροφή του κόσμου, δεν έχει σχέση με τα ανάλογα φιλμ του Χόλυγουντ. Όποιος έχει διαβάσει το βιβλίο, έχει αντιληφθεί ότι βρίθει από βιβλικές αναφορές. Κατά την διάρκεια συνέντευξης ο Τζων Χίλκοατ δήλωσε ότι «για τον Κόρμακ (Μακ Κάρθυ) ο «Δρόμος» είναι μια βιβλική παραβολή για τον αγώνα της Πίστης, όπως το Βιβλίο του Ιώβ». Το μόνο δε, που του ζήτησε από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου του, ήταν να διατηρήσει τις αναφορές στον Θεό. Και πράγματι ο θεατρικός συγγραφέας Τζο Πένχαλ έχει μεταφέρει εκπληκτικά επί οθόνης όχι μόνο την θρησκευτικότητα, αλλά και το γενικότερο πνεύμα του βιβλίου.
Σε ένα όχι και τόσο μακρινό μέλλον, ο πλανήτης έχει καταστραφεί από μια αιτία που η φύση της δεν ξεκαθαρίζεται. Οι κατοικίες έχουν εγκαταλειφθεί. Τα ζώα έχουν πεθάνει και η βλάστηση έχει καταστραφεί. Οι μέρες είναι «σαν την αρχή ενός παγερού γλαυκώματος που ‘σβηνε τον κόσμο λίγο-λίγο». Και το χειρότερο: οι άνθρωποι έχουν καταλήξει κανίβαλοι και χρησιμοποιούν τους πιο αδύνατους για γεύμα.
Σε αυτόν τον κόσμο, ένας πατέρας και ένας γιος προσπαθούν να επιβιώσουν σπρώχνοντας ένα καρότσι διασχίζοντας την Αμερική. Ταξιδεύουν προς τα νότια, όπου ελπίζουν πως θα βρουν περισσότερη ζέστη και φαγητό. Οι δυο τους αποκαλούνται απλώς «ο Άνδρας» και «το Παιδί», μιας και δεν υπάρχει χώρος για πολυτέλειες, όπως ονόματα και επίθετα. Ο μεν Άνδρας έχει μνήμες του κόσμου πριν από την Καταστροφή, όπως την γυναίκα του (Σαρλίζ Θερόν) να παίζει το οικογενειακό πιάνο, σύμβολο του πολιτισμού που δεν υπάρχει πια. Το δε «Παιδί» έχει γεννηθεί μετά την καταστροφή και δεν έχει γνωρίσει ούτε τις αξίες, ούτε τον τεχνολογικό «πολιτισμό» του προηγούμενου κόσμου. Ο «Άνδρας» έχει αφιερώσει την ζωή του στην σωτηρία του «Παιδιού» και κουβαλά πάντα ένα πιστόλι με δύο σφαίρες τις οποίες θα χρησιμοποιήσουν για να μην πέσουν θύματα των κανιβάλων ή για να υπερασπισθούν την ζωή τους. Από τα φλας μπακ καταλαβαίνουμε ότι η Γυναίκα αυτοκτόνησε μην αντέχοντας την ζωή σε ένα τέτοιο κόσμο. Αυτός ο φρικτός κόσμος περιγράφεται καλύτερα από την σκηνή όπου πατέρας και γιος μπαίνουν σε ένα σπίτι και ανακαλύπτουν ένα υπόγειο με μελλοντικά θύματα των κανιβάλων, που περιμένουν την σφαγή τους.
Παντού υπάρχουν διαλυμένα σπίτια, και κάθε ίχνος της τεχνολογίας πεταμένο στον δρόμο. Ένας πολιτισμός που εκπροσωπεί τον «σύγχρονο κόσμο», αλλά δεν καλυτέρεψε τον άνθρωπο. Μάλιστα ο Χίλκοατ χρησιμοποίησε κατεστραμμένα τοπία της Νέας Ορλεάνης μετά τον τυφώνα Κατρίνα για να δώσει στο περιβάλλον μια ξεχωριστή διάσταση, που το αναδεικνύει σε τρίτο πρωταγωνιστή που δοκιμάζει συνεχώς την ηθική πατέρα και γιου.
Αυτή η δοκιμασία είναι πολύ βασική στην ταινία. Μια ερώτηση φράση που συχνά κάνει το παιδί στον πατέρα είναι: «Είμαστε ακόμα οι καλοί; Και θα συνεχίσουμε να είμαστε;» Σε αυτήν την ερώτηση ο πατέρας απαντά θετικά, μιλώντας για την «φωτιά που είναι μέσα τους». Αυτή βέβαια η φράση παραπέμπει στην φωτιά των σπηλαίων. Συμβολίζει δε την ανθρωπιά τους, αλλά και τον αγώνα να διατηρήσουν την Πίστη τους.
Μπορεί ο πατέρας να προστατεύει το παιδί, όμως για τον ίδιο ο γιος του είναι Σωτήρας. Και ως άλλος Ιωσήφ μονολογεί: «Αν αυτός δεν είναι ο Λόγος του Θεού, ο Θεός δεν μίλησε ποτέ». Το ίδιο συμβαίνει και στην σκηνή με τον γέρο προφήτη Ελάι, δηλαδή Ηλία, που τον υποδύεται ο Ρόμπερτ Ντυβάλ: «Όταν τον είδα νόμισα ότι είχα πεθάνει και είδα έναν άγγελο». Όμως ο Ελάι ακούγεται απαισιόδοξος παρά άθεος, όταν δηλώνει: «Αν υπάρχει Θεός, τότε πρέπει να έχει γυρίσει την πλάτη στην ανθρωπότητα, εδώ και πολύ καιρό».
Και όμως ο Θεός υπάρχει. Σε μια κορυφαία σκηνή που δεν υπάρχει στο βιβλίο, πατέρας και γιος βρίσκουν καταφύγιο σε μια ερειπωμένη εκκλησία. Κουρνιάζουν δίπλα σε μια φωτιά που μοιάζει με θυσιαστήριο, κάτω από ένα φωτεινό Σταυρό. Ο Χίλκοατ τραβά ένα μακρινό πλάνο που περιλαμβάνει τον σταυρό και ένα πατέρα που θα θυσίαζε τα πάντα για να σώσει τον γιο του. Η φωτιά κουβαλιέται.
Σε όλη την ταινία είναι το Παιδί που διατηρεί την ανθρωπιά του Άνδρα, μαλακώνοντας τον, όταν εκείνος που είναι κλεισμένος μέσα στον εγωισμό και την σκληράδα της επιβίωσης, θεωρώντας όλους τους ανθρώπους πιθανούς κανίβαλους. Είναι εκείνο που νοιάζεται για τους άλλους και υπενθυμίζει ότι η επιβίωση δεν είναι τίποτα αν δεν υπάρχει ανθρωπιά, αν δεν εμπιστεύεται κανείς τον συνάνθρωπο. Και όταν στο τέλος κάνει το «άλμα Πίστης» (leap of faith), προχωρεί την Ανθρωπότητα από το «εγώ» στο «εμείς» και την έννοια της Κοινότητας, που τόσο την χρειάζεται.
Στον «Δρόμο» ο Βίγκο Μόρτενσεν δίνει μία συγκλονιστική ερμηνεία και ο Ρόμπερτ Ντυβάλ θυμίζει ότι είναι πάντα ένα από τους κορυφαίους ηθοποιούς της Αμερική. Τέλος, ο Νικ Κέηβ γράφει ένα σάουντρακ που επικεντρώνεται στον μοναχικό ήχο του πιάνου, δίνοντας ζωή στην άποψη που θέλει το οικογενειακό πιάνο ως σύμβολο πολιτισμού. Γενικά μια εκπληκτική ταινία χριστιανικού ανθρωπισμού και μία από τις συγκινητικότερες σχέσεις πατέρα-γιου που αποτυπώθηκαν ποτέ επί της οθόνης!
* Ο Γιώργος Πισσαλίδης έχει σπουδάσει Σκηνοθεσία Κινηματογράφου και είναι κριτικός κινηματογράφου. Κείμενα του για τον κινηματογράφο έχουν δημοσιευθεί στο «Ποπ & Ροκ», την «Ελληνική Αγωγή» την «Τόλμη» (περιοδικό της Αρχιεπισκοπής), το «Τότε» και σε έντυπα του πατριωτικού χώρου.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο φύλλο της 20ης Φεβρουαρίου 2010 της εφημερίδας Ελεύθερος Κόσμος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου