Δώδεκα χρόνια μετά την πρώτη του παρουσίαση στην Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Θεσσαλονίκης, και δύο χρόνια μετά την παρουσίαση του στον Μυστρά, το ορατόριο του Γιώργου Χατζηνάσιου «Το Χρονικό της Άλωσης» παρουσιάζεται στο Ηρώδειο στις 12 Σεπτεμβρίου 2009. Το έργο βασίζεται στα κείμενα του Γεώργιου Φραντζή, που υπήρξε λογοθέτης του τελευταίου Αυτοκράτορα του Βυζαντίου.
Η έμμετρη απόδοση είναι του Τάσσου Ρούσσου. Στον ρόλο του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου ο Γρηγόρης Βαλτινός. Στο ρόλο του Μωάμεθ ο τενόρος Γιάννης Χριστόπουλος, ενώ ο Άγγελος Αντωνόπουλος υποδύεται τον αφηγητή Γιώργο Φραντζή. Επίσης συμμετέχουν ο Χρήστος Τσιαμούλης και o Ανδρέας Σκάνδαλος και ο μικρός Δημοσθένης Χαλκιόπουλος. Η σκηνοθεσία υπογράφεται από τον Σταύρο Τσακίρη, τα σκηνικά και τα κοστούμια από τον Γιάννη Μεντζικώφ και οι φωτισμοί από την Ελευθερία Ντεκώ.
Στις 3 Σεπτεμβρίου, δόθηκε μία συνέντευξη τύπου για το «Χρονικό της Άλωσης» στο Υπουργείο Πολιτισμού, όπου οι συντελεστές ήταν περισσότεροι από τους δημοσιογράφους. Κάτι που εκφράζει δυστυχώς το καλλιτεχνικό επίπεδο της χώρας. Ο συνθέτης Γιώργος Χατζηνάσιος δήλωσε ότι «το έργο είναι σε μορφή ορατορίου, που αναπτύχθηκε την εποχή της Αναγέννησης και είχε θρησκευτικό ή εκκλησιαστικό χαρακτήρα. Εδώ όμως δεν έχουμε ένα παρόμοιο έργο και θα υπάρχουν μίξεις». Μας υπενθύμισε ότι το έργο γράφηκε σύμφωνα με την ρήση «η Τέχνη για την Τέχνη» και δεν έχει πολιτικό (ή πατριωτικό) χαρακτήρα. Εκείνο που τον κίνησε να μελοποιήσει το κείμενο του Φραντζή ήταν η φράση κλειδί «το κλειδί του κόσμου χάθηκε», που σημαίνει ότι ήρθε το τέλος ενός ολόκληρου κόσμου.
Για το ποιος ήταν ο Φραντζής και την σχέση μαζί του μας μίλησε ο σκηνοθέτης Σταύρος Τσακίρης: «Όταν πριν 13-14 χρόνια ο Γιώργος μου έδωσε το «Χρονικό της Αλώσεως του Φραντζή, τόσο ο Φραντζής, όσο και το «Χρονικό» μου ήταν άγνωστα. Διάβασα το «Χρονικό» και ανακάλυψα μία ιδιαίτερη περίπτωση ανθρώπου. Το «Χρονικό» το γράφει 25 χρόνια μετά την Άλωση και δεν είχε ποτέ του σκοπό να γράψει κάτι τέτοιο. Προσπαθούσε μάλιστα να ξεχάσει την Άλωση γιατί σε αυτόν συνέβησαν τα πάντα. Σκοτώθηκε η γυναίκα του. Σκοτώθηκαν τα πέντε παιδιά του. Έμεινε μόνος στην ζωή και πήγε να γίνει καλόγερος στην Κέρκυρα. Μετά από πολλά χρόνια, κάποιοι Κερκυραίοι ανακαλύπτουν τον άσημο μοναχό Αθανάσιο και του δίνουν να διαβάσει το «Χρονικό του Μπάρμπαρο» του καπετάνιου που ήταν από την πλευρά των Ενετών έξω από τα τείχη της Κωνσταντινουπόλεως. Και εκεί θίγεται πολύ ο Φραντζής και έχοντας πλέον την απόσταση των 25 χρόνων αποφασίζει να γράψει την ιστορία της Άλωσης. Και το γράφει με την απόσταση των 25 χρόνων για αυτό αποκαλεί το κείμενο του χρονικό και όχι ιστορία. Δεν είναι κείμενο ιστορίας, δεν είναι ένα κείμενο ηρωικό και δε είναι ούτε καν πένθιμο. Είναι κείμενο δικαιοσύνης και της αποκατάστασης ενός ανθρώπου». Ενώ θεωρεί ότι «η εκδοχή που θα δούμε στο Ηρώδειο είναι η πιο δραματική από τις τρεις που έγιναν και εκείνο που υπαινίσσεται ο Φραντζής είναι ότι πολιορκητής και ο πολιορκούμενος έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: τον φόβο, που είναι το μεγαλύτερο κίνητρο των ανθρώπων».
Ο Γρηγόρης Βαλτινός θεώρησε ότι «το τελευταίο πράγμα που θα σκεφτόταν κάποιος διαβάζοντας το «Χρονικό της Αλώσεως» του Φραντζή είναι να του βάλει μουσική. Όταν όμως άκουσε το έργο, είναι σαν ο Φραντζής να έγραψε στίχους για τον Χατζηνάσιο: «Αν και το ορατόριο ως είδος έχει ελάχιστη σκηνική κίνηση, η παράσταση που ετοιμάζει ο Τσακίρης είναι μία πλήρης θεατρική παράσταση». Ενώ δήλωνε για την μορφή του Παλαιολόγου που υποδύεται: «Ο Παλαιολόγος είναι ο απόλυτος ήρωας. Την στιγμή της στέψης του διαισθάνεται ότι τον στέφει ο Χάρος. Τον στέφουν Αυτοκράτορα για να προτάξει τα στήθια του και τον ηρωισμό του και παρόλα αυτά το αποδέχεται για την τιμή της Πατρίδας του, για την τιμή της Φυλής του, για την τιμή του ανθρώπου γενικότερα».
Ενώ ο τενόρος Γιάννης Χριστόπουλος που υποδύεται τον Μωάμεθ δήλωσε: «Αυτό το έργο επιτυγχάνει κάτι μοναδικό, την σύζευξη των δύο μουσικών κόσμων που υφίστανται στην Ελλάδα. Η Ελλάδα είναι και Δύση, είναι και η καθ’ ημάς Ανατολή. Πιστεύω ότι με αυτό ο έργο του ο κ. Χατζηνάσιος θα εκτιμηθεί περισσότερο στις επόμενες γενιές. Είναι πρωτοποριακό χωρίς να προδώσει και να ευτελίσει το επιχείρημα του. Καταφέρνει να διεισδύσει τόσο στο παραδοσιακό υλικό του, το βυζαντινό, όσο και στο κατ’ εξοχήν συμφωνικό υλικό με επιτυχία και το καταφέρνει σεβόμενος τα δύο μουσικά είδη και χωρίς μουσική έπαρση».
Όσο για μας που ακούσαμε τον δίσκο ακτίνας της Legend, πιστεύουμε ότι το πάντρεμα της βυζαντινής και ευρωπαϊκής είναι συγκλονιστικό και τελείως εύληπτο στον μέσο ακροατή. Υπάρχουν αναφορές στο δημοτικό τραγούδι και το εμπνευσμένο από την παράδοση έντεχνο. Το δεύτερο cd είναι ανατριχιαστικό, με αποκορύφωμα τις δύο ξεχωριστές άριες του Μωάμεθ και του Παλαιολόγου. Να πούμε ότι η ερμηνεία του Βαλτινού θα εντυπωσιάσει πολλούς όσους δεν τον ξέρουν ως τραγουδιστή.
Το έργο θα ερμηνευθεί από την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ και την Μικτή Χορωδία της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Ενώ η παράσταση τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και του Δήμου Αθηναίων και μέρος των χρημάτων θα διατεθούν για την ενίσχυση των ελληνικών σχολείων της Κωνσταντινουπόλεως.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο φύλλο της 5ης Σεπτεμβρίου 2009 της εφημερίδας Ελεύθερος Κόσμος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου