Η Λορίνα Μακ Κένιτ στην Ελλάδα

του Γιώργου Πισσαλίδη


Αφού ακύρωσε τις προ δεκαημέρου συναυλίες της λόγω προβλημάτων της υγείας της μητέρας της, η Λορίνα Μακ Κένιτ έρχεται τελικά στην Ελλάδα για να μας γοητεύσει με την αιθέρια φωνή της και το ατμοσφαιρικό της κράμα από Κέλτικη παράδοση, world music και ατμοσφαιρική new age. Οι καινούργιες ημερομηνίες των συναυλιών της πιο διάσημης Κέλτισσας στον πλανήτη είναι στις 27, 28 και 29 Ιουνίου στο Αρχαίο Θέατρο Πάτρας, την Μονή Λαζαριστών στην Θεσσαλονίκη και το Θέατρο Βράχων αντίστοιχα.

Η Λορίνα Μακ Κένιτ γεννήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου του 1957 στο Μόρντεν του Καναδά από Ιρλανδό πατέρα και Σκοτσέζα μητέρα. Όταν ήταν νέα η Λορίνα Μακ Κένιτ ήθελε να γίνει κτηνίατρος, αλλά ανακάλυψε ότι η μουσική την είχε ήδη διαλέξει. Η Λορίνα ανέπτυξε ένα πάθος για την Κέλτικη μουσική, που εκπροσωπούσε και τις οικογενειακές της ρίζες. Έμαθε την Κέλτικη άρπα και άρχιζε να παίζει στους δρόμους για να μαζέψει λεπτά για εκδώσει το πρώτο της άλμπουμ.

Το 1981 η Μακ Κένιτ μετακόμισε στο Στάντφορντ του Οντάριο όπου έκτοτε ζει. Τα πρώτα τρία άλμπουμ της «Elemental» (1985), «To Drive the Cold Winter Away» (1987) και «Paralell Dreams» (1989) ήταν τρία καθαρά φολκ (παραδοσιακά) που ανεδείκνυαν την θεσπέσια ουράνια φωνή, αλλά και την ίδια ως συνθέτρια. Ενώ στηριζόταν στον ήχο της διάσημης κέλτικης άρπας της. Το δε «To Drive the Cold Winter Away» ήταν ένας χριστουγεννιάτικος δίσκος όπου η Μακ Κένιτ απέτεινε φόρο τιμής στις παιδικές αναμνήσεις των Χριστουγέννων και ηχογραφήθηκε σε διάσημα μοναστήρια και εκκλησίες της Ιρλανδίας και του Καναδά που είχαν την σωστή ατμόσφαιρα για την ηχογράφηση.


Από το πρώτο ήδη άλμπουμ της η Λορίνα Μακ Κένιτ άρχισε να ανιχνεύει μια παν-Κέλτικη κουλτούρα από την Σκωτία και Ιρλανδία των γονιών της μέχρι την Ισπανική Γαλικία. Επίσης χρησιμοποιεί εικόνες και αναφορές από την Κέλτικη προχριστιανική Μυθολογία που την συνδυάζει με μια σύγχρονη πνευματικότητα. Ενώ αρέσκεται στην μελοποίηση ποιημάτων από μεγάλους ποιητές. Έτσι μελοποίησε το «Νανούρισμα» του Μπλέηκ, την «Κυρία από Νανουρίσματος» του Άλφρεντ Τέννυσον, τα «Δύο Δένδρα» και το «Χαμένο Παιδί» του εθνικιστή βουλευτή και Νομπελίστα Ουίλλιαμ Μπάτλερ Γέητς, τον «Μονόλογο του Πρόσπερου» από την «Τρικυμία» του Σαίξπηρ και τέλος την «Σκοτεινή Νύχτα της Ψυχής» του Άγιου Ιωάννη του Σταυρού.

Ήταν όμως το «The Visit» του 1991 που έκανε την Λορίνα Μακ Κένιτ δημοφιλή στην χώρα μας και διάσημη σε όλο τον πλανήτη. Από αυτό το άλμπουμ και δώθε, η Λορίνα Μακ Κένιτ θα απέτεινε φόρο τιμής στις Κέλτικες ρίζες, τις οποίες παντρεύει με λαϊκές μουσικές από όλο τον κόσμο (world music) στις οποίες θα εντρυφούσε πριν βρουν την θέση τους στα άλμπουμ της. Το «All Night Soul», που άνοιγε το άλμπουμ, συνδύαζε την ιαπωνική παράδοση και μυθολογία με αναφορές με την κελτική προχριστιανική παράδοση. Το «Bonny Portmore» ήταν ένα παραδοσιακό Κέλτικο τραγούδι που θρηνούσε την αποψίλωση των δασών της Ιρλανδίας από τον βρετανικό στρατό. Ακουγόταν δε στην τηλεοπτική σειρά «Χάιλαντερ». Όμως το πιο διάσημο τραγούδι του άλμπουμ ήταν το «Tango to Evora» που τόσο λατρεύτηκε από το ελληνικό κοινό που διασκευάσθηκε από την Χάρι Αλεξίου ως «Το Ταγκό της Νεφέλης». Τέλος το «The Visit» κέρδισε το βραβείο «Juno» (τα καναδικά Γκράμμυ) στην κατηγορία «Roots / Traditional Music».

Την ίδια βράβευση κέρδισε τρία χρόνια αργότερα το «The Mask and the Mirror», το καλύτερο και το πιο εξωτικό άλμπουμ της Λορίνα Μακ Κένιτ. Από εδώ και πέρα η Μακ Κένιτ θα βυθίζεται όλο και περισσότερο στην world music (παντρέματα με άλλες μουσικές του κόσμου) Όπως με τα περισσότερα άλμπουμ της Μακ Κένιτ ήταν εμπνευσμένο από τα ταξίδια της. Γράφει στην εισαγωγή του άλμπουμ: «Κοίταξα μπρος και πίσω από το παράθυρο της Ισπανίας του 15ου αιώνα μέσα από τα χρώματα του Ιουδαϊσμού, του Ισλάμ και του Χριστιανισμού και βυθίστηκα σε ένα γοητευτικό κόσμο ιστορίας, θρησκείας και γόνιμης αλληλεπίδρασης πολιτισμών. Ξεκινώντας από την οικεία δυτική ακτή της Ιρλανδίας και περνώντας ανάμεσα στους Γάλλους Τροβαδούρους, περνώντας τα Πυρηναία και μετά στην δυτική πλευρά στη (Κέλτικη ) Γαλικία και κατεβαίνοντας στην Ανδαλουσία και περνώντας από το Γιβραλτάρ στο Μαρόκο. Οι Σταυροφορίες, το προσκύνημα στο Σαντιάγκο, οι Καθαροί, οι Ναΐτες Ιππότες, οι Σούφι της Αιγύπτου, οι Χίλιες και Μια Νύκτες της Αραβίας, οι Κέλτικες απεικονίσεις των δένδρων. Τι ήταν ο Θεός; Τι είναι η θρησκεία; Και τι η πνευματικότητα; Τι αποκαλύφθηκε και τι κρύφθηκε; Ποιος ήταν ο καθρέπτης και ποια η μάσκα;»

Το άλμπουμ ξεκινά με το «The Mystic’s Dream» που δίνει τον τόνο όλου του άλμπουμ με τον αραβικό ρυθμό του, παρόλο που οι Κέλτικες επιρροές είναι ολοφάνερες και που παντρεύονται με έναν new age ήχο. Το τραγούδι χρησιμοποιήθηκε το 2001 στην ιστορική σειρά «Οι ομίχλες του Άβαλον» Παρόλο όμως τον new age ήχο, το άλμπουμ είναι πολύ ρυθμικό. Το αποκορύφωμα των κέλτικων και αραβικών προσμίξεων είναι το «The Bonny Swans» ένα από τα πιο διάσημα κομμάτια της. Όπως διάσημο είναι και το «Marrakesh Night Market» με επιρροές από Μαγκρέμπ που διασκευάσθηκε στα ελληνικά από την Καλλιόπη Βέτα.

To 1995 θα έβλεπε το δεύτερο χριστουγεννιάτικο άλμπουμ της, το «Α Winter Garden», και το 1997 θα κυκλοφορούσε το «The Secret of Books», ένα από τα καλύτερα άλμπουμ της Εδώ η Μακ Κένιτ συνδυάζει επιρροές από την Ευρώπη και την Μέση Ανατολή με μια ρυθμική και οργανοθετική προσέγγιση στην Κέλτικη παράδοση με ένα τρόπο που ουσιαστικά σε υπνωτίζει. Το «The Mummer’s Dance» φέρνει στον νου τις αρχαίες τελετουργίες της αναγέννησης της άνοιξης. Το τραγούδι ρεμιξαρίσθηκε από τους DNA (το συγκρότημα που συνεργάσθηκε και με την Σούζαν Βέγκα στο «Tom’s Dinner»), κάνοντας ακόμα πιο διάσημο το όνομα της Μακ Κένιτ. Στο άλμπουμ ξεχωρίζουν το αναγεννησιακό «Skellig» που απηχεί το κατανυκτικό αποχαιρετιστήριο τραγούδι ενός μοναχού. Το «Marco Polo» πιάνει με ακρίβεια την εκστατική φύση των μελωδιών των Σούφι, ενώ στο «Highwaymen» το βιολί και τα χορευτικά ντραμς συναγωνίζονται για κυριαρχία. Τέλος στο «Ride Across the Caucasus» κυριαρχούν οι ασιατικές επιρροές.

Η Μακ Κένιτ θα επέστρεφε μετά από δέκα χρόνια με το «The Ancient Muse» που συνέχιζε το πείραμα του «The Mask and the Mirror», βυθιζόμενη στις βυζαντινές, οθωμανικές και αραβικές μουσικές. Ενώ χρησιμοποιούσε μουσικούς από την Μεσόγειο και από όλο τον κόσμο, όπως ο Μανού Κατσέ και ο Χασάμ Ραμσή (κρουστά). Ειδικά από την Ελλάδα συμμετείχαν οι Πάνος Δημητρακόπουλος (κανονάκι), ο Γιώργος Κοντογιάννης (μπουζούκι), ο Σωκράτης Σινόπουλος (πολίτικη λύρα) και ο Χάιγκ Γιασιτζιάν (ούτι). Η Μακ Κένιτ έμοιαζε να βαδίζει ξανά στην πορεία των Σταυροφόρων από τη Κωνσταντινούπολη στην Ιερουσαλήμ ακολουθώντας τις διάφορες μουσικές της περιοχής. Όποιος έχει δει την ταινία «Το Βασίλειο των Ουρανών» μπορεί να καταλάβει το ιστορικό και πολιτιστικό υπόβαθρο του εξαιρετικού αυτού άλμπουμ.

Πέρυσι η Λορίνα Μακ Κένιτ ηχογράφησε ένα καινούργιο άλμπουμ, το «A Midwinter’s Dream» και με αυτό στις αποσκευές της φτάνει στην Ελλάδα για να μας γοητεύσει. Εμείς θα είμαστε εκεί.

* Ο Γιώργος Πισσαλίδης έχει υπάρξει μουσικός συντάκτης της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας», περιοδικών, όπως «Ποπ & Ροκ» «Οζ» και «Jazz & Τζαζ», καθώς και «έθνικ» περιοδικών του εξωτερικού, όπως το «Folk Roots» (η βίβλος του είδους) και το «Global Rhythm». Είναι ο συγγραφέας του κεφαλαίου της ελληνικής μουσικής του διεθνούς έθνικ οδηγού «The Rough Guide to World Music» που η καινούργια έκδοση θα κυκλοφορήσει τον Δεκέμβριο.